افسردگی را می‌توان حالت اغراق‌شده و نامناسب برخی از پاسخ‌های بسیار رایج معنا کرد. افسردگی، رایج‌ترین بیماری روانی در جامعه است و بیشترین مطالعه را در میان اختلالات روانی به خود اختصاص داده است. این اختلال، با الگوهای فکری، رفتاری و هیجانی مشخصی، تعریف می‌شود. تقریباً همه‌ی ما، لحظاتی از غم، احساس تنهایی، بدبینی و عدم قطعیت را به عنوان واکنشی عادی به موقعیت‌های نامطلوب و استرس‌زا تجربه کرده‌ایم. تمامی این احساسات در افراد افسرده، به شکل فراگیر رخ می‌دهند. ممکن است علائم، بدون هیچ دلیل بیرونی یا رویداد خاصی، در افراد ایجاد شوند. در واقع این بیماری احساسات، افکار، رفتار، سلامت فیزیکی، روابط بین‌فردی، عملکرد شغلی، زندگی جنسی و دیگر حوزه‌های مهم زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. افسردگی به عنوان یک سندرم در نظر گرفته می‌شود که علائم مشخص آن تا هفته‌ها یا ماه‌ها باقی می‌ماند که این مسأله، نشان دهنده‌ی انحراف قابل توجه فرد، از عملکرد همیشگی‌اش است و معمولاً به صورت دوره‌ای عود می‌کند.
میزان شیوع آن در زنان، 20% و در مردان 10% تخمین زده شده است. البته نزدیک به 80% افراد افسرده، با درمان مناسب و در عرض چند هفته، کاملاٌ بهبود می‌یابند، و حدود 15% از افراد با تعدادی از علائم باقی مانده و 5% آن‌ها دچار افسردگی مزمن می‌شوند. به طور کلی، افسردگی را می‌توان وضعیت خلق پایین و بیزاری از انجام فعالیت در هر شکلی معنا کرد.
افسردگی و ویژگی‌های شخصیتی
شخصیت، به عنوان الگوهای منحصر به فرد و نسبتاً پایداری از رفتار، افکار، و احساسات تعریف می‌شود. بعضی اشخاص ممکن است به دلیل ویژگی‌های شخصیتی خود، بیشتر در خطر افسردگی باشند، به خصوص اگر افرادی با نگرانی زیاد، عزت نفس پایین، کمال‌گرایی زیاد، حساس به انتقادهای شخصی و خود سرزنشگر باشند. اختلال کارکردی شخصیت، با پیامد افسردگی مرتبط بوده، و افزایش خطر خودکشی، را به همراه دارد. استفاده‌ی گسترده از درمان‌های مختلف برای بیماری‌های مزمن جسمی (مثل دیابت، ام اس، فشار خون و…) و ویژگی‌های مختلف شخصیتی هم، با اختلالات افسردگی ارتباط تنگاتنگی دارند.
اختلال وسواس فکری- عملی (OCD)
اختلال OCD با وسواس‌های فکری یا عملی مکرر همراه است، که وقت‌گیر بوده و موجب پریشانی و یا اختلال عملکرد محسوسی می‌شود. وسواس‌های فکری، افکار، امیال شدید یا تصاویر تکرارشونده و ماندگاری هستند که به شکل ناخواسته و سرزده، تجربه می‌شوند، و فرد را دچار پریشانی و اضطراب چشمگیری می‌کنند. فرد مبتلا، تلاش می‌کند تا آن‌ها را نادیده گرفته، سرکوب کرده و یا از طریق اعمال زور، آن‌ها را خنثی کند. ترس از آلودگی یا مسموم شدن، افکار در مورد مسئولیت‌های بیش از حد (مثل ترس از ایجاد آتش‌سوزی)، یا افکار نامناسب درباره‌ی روابط جنسی و محتواهای خشن، از وسواس‌های فکری رایج هستند. وسواس‌های فکری، خود- ناهمخوان (ego-dystonic) هستند. یعنی چنین افکاری با عقاید، نگرش‌ها و خواسته‌های واقعی فرد، در تقابل هستند. فرد مبتلا، متوجه می‌شود که این تصاویر و افکار، از ذهن خودش ناشی می‌شوند و توسط عامل بیرونی به آن‌ها تحمیل نمی‌شود. وسواس‌های عملی، اقدامات حرکتی یا ذهنی تکرار شونده هستند که در پاسخ به وسواس‌های فکری صورت می‌گیرند، تا از یک نتیجه‌ی فاجعه‌بار ترسناک جلوگیری کرده یا اضطراب و ناراحتی را کاهش دهند. سازمان بهداشت جهانی، این اختلال را یکی از ده اختلال فلج‌کننده، از نظر درآمد و کیفیت زندگی، رتبه‌بندی کرده است.
اختلال وسواس فکری- عملی و ویژگی‌های شخصیتی
نتایج به دست آمده، اختلال‌های شخصیتی را، به شدت ناهمگن تفسیر کرده‌اند. یک دیدگاه بعدی ممکن است رویکرد مفیدتری در توصیف عملکرد شخصیتی باشد و ممکن است رابطه‌ی معنادار بین شخصیت و اختلال وسواس فکری- عملی را بهتر آشکار کند.
بیشتر پژوهشگران در مطالعات قبلی، ویژگی‌های شخصیتی را در اختلال افسردگی و اختلال وسواس فکری- عملی، به شکل جداگانه در هر کدام بررسی کرده‌اند. بنابراین، این پژوهش به مقایسه‌ی عواملی، از جمله ویژگی‌های شخصیتی در افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی و اختلال افسردگی پرداخته است. تقریباً یک‌سوم افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی، از هم‌آیندی افسردگی در طول دوره‌ی بیماری خود رنج می‌برند. شرایط هم‌آیندی در بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی، بارها گزارش شده است و بیشترین شرایط روانپزشکی هم‌آیند، اختلال‌های اضطرابی و اختلالات خلق بوده‌اند.
در نهایت نتایج این مطالعه نشان دادند که تقریباً هیچ تفاوت ویژه‌ای میان ویژگی‌های شخصیتی بیماران مبتلا به افسردگی و اختلال وسواس فکری- عملی وجود ندارد. این نتیجه بر خلاف فرضیات مرسوم درباره انحصاری بودن ویژگی‌هایی از قبیل کمال‌گرایی، رقابت‌جویی، دوری گزینی و… با هر یک از بیماری‌های افسردگی و OCD است.
منبع: Gupta, S., Singh, G., & Ojha, R. (2023). A COMPARATIVE STUDY ON PERSONALITY TRAITS OF INDIVIDUAL WITH OBSESSIVE-COMPULSIVE DISORDER AND DEPRESSIVE DISORDER. Int J Acad Med Pharm, 5(1), 343-349
تألیف و ترجمه: دکتر مهدی علی‌محمدی، الهه دهقانی
طراح تصویر: پارسا رستمی