این روزها بحث سلامت روان در محیط کار حسابی داغ شده. کارفرماها به خوبی متوجه شدهاند که وقتی به سلامت روان کارکنان توجه کنند، نه تنها حال آنها بهتر میشود، بلکه کسبوکارشان هم موفقتر و پرثمرتر میشود. در واقع، مشکلات سلامت روان میتواند سالانه بیش از 190 میلیارد دلار خسارت به کسبوکارها وارد کند.
فرسودگی شغلی چیست؟
سازمان جهانی بهداشت چند سال پیش “فرسودگی شغلی” را بهعنوان یک پدیدۀ شغلی در طبقهبندی بینالمللی بیماریها (ICD-11) ثبت کرد. اگرچه فرسودگی شغلی به عنوان یک بیماری قابل تشخیص تعریف نمیشود، اما به عنوان یک سندرم ناشی از استرس مزمن کاری شناخته میشود. سازمان جهانی بهداشت این سندروم را در سه بُعد تعریف کرده است:
- احساس خستگی مفرط و تهی شدن از انرژی
- افزایش فاصلۀ ذهنی از شغل یا تجربۀ احساس منفی و بدبینی نسبت به شغل
- کاهش اثربخشی حرفهای
این تعریف به متخصصان سلامت کمک کرده است تا فرسودگی شغلی را بهتر تشخیص دهند و درمان کنند. در آینده نیز دستورالعملهای مبتنی بر شواهد برای بهبود سلامت روان در محیط کار ارائه خواهد شد.
فرسودگی شغلی تا چه اندازه شایع است؟
طبق یک نظرسنجی از مؤسسه گالوپ، 23 درصد از کارکنان گفتهاند که اغلب یا همیشه احساس خستگی میکنند و 44 درصد دیگر گاهی اوقات این حس را دارند. حتی افرادی که عاشق کار خود هستند نیز گاهی از پا درمیآیند. نکتهای که این موضوع را وخیمتر میکند این است که یکچهارم کارکنان گفتهاند که شرکتشان هیچ برنامهای برای پیشگیری یا کاهش فرسودگی شغلی ندارد.
چرا دچار فرسودگی شغلی میشویم؟
سه دلیل اصلی برای فرسودگی شغلی عبارتند از:
- نبود حمایت کافی از سوی مدیران: کارکنانی که احساس میکنند حمایت کافی از سوی مدیران خود دریافت نمیکنند، به مرور زمان دچار فرسودگی میشوند.
- انتظارات غیرواقعی: خواستههایی که دستیابی به آنها در زمان معقول ممکن نیست، فشار زیادی ایجاد کرده و استرس ناشی از آن منجر به فرسودگی میشود.
- ساعات کاری طولانی و بدون استراحت: این وضعیت میتواند تعادل میان کار و زندگی شخصی را برهم زده و به تدریج منجر به خستگی جسمی و روانی شود.
چطور از فرسودگی شغلی جلوگیری کنیم؟
یک برنامه خوب برای سلامت روان کارکنان میتونه شامل سه بخش زیر باشه:
اصلاح محیط و فرهنگ مناسب:
فضای روانی محیط کار خود را بررسی کنید و ببینید در صورت بروز مسائل مربوط به سلامت روان تا چه اندازه پذیرای تغییرات هستید؟ آیاد فادرید رفتاری واضح و محترمانه با کارکنان خود داشته باشید؟ به شکل کلی آِاد کارمندان خود را برای دریافت کمکهای حرفهای روان درمانی تشویق میکنید (بدون قضاوت و ایجاد ترس برای از دست دادن جایگاه شغلی)
پیشگیری:
برای کارکنان سازمان خود برنامههای رفاهی ترتیب دهید.برنامههای تفریحی و مشاوره گروهی و آموزشهایی نظیر مدیتیشن و ذهنآگاهی، مدیریت استرس، برقراری ارتباط مؤثر، مقابله با الگوهای فکری ناکارآمد و مقابله با کمالگرایی .
مداخله:
برای کمک به کارکنان در مواقع بروز مشکلات سلامت روان برنامهریزی داشته باشید. منابعی را برای کمک طولانی مدت به کارکنان خود تخصیص دهید.
حرف آخر
بسیاری از ما یا در حال تجربۀ فرسودگی شغلی هستیم یا به زودی با آن مواجه خواهیم شد. فناوریهای مدرنی که به آنها وابستهایم، این مشکل را تشدید میکنند. تلفنهای همراه، پیامهای متنی و ایمیلها باعث شدهاند که انتظار داشته باشیم همیشه کارکنان در دسترس باشند. این ابزارهای دیجیتال نوعی افسار مجازی برای ما ایجاد کردهاند که بهطور مداوم ما را درگیر مسائل کاری میکنند. علاوه بر این، دسترسی آسان به ابزارهای آنلاین و دیجیتال انتظارات غیرواقعی درباره سرعت انجام کارها و نتایج نهایی ایجاد کرده است. این انتظارات نه تنها از سوی مدیران تحمیل میشود، بلکه اغلب خود کارکنان نیز چنین توقعاتی از خود دارند.
به همین دلیل، انتظار میروند که مدیران و کارفرمایان بیش از گذشته به سلامت روان در محیط کار حساس باشند. توجه داشته باشید که یک رویکرد جامع و مؤثر به سلامت روان کارکنان، نه تنها مقرونبهصرفه است و زمان زیادی نمیگیرد، بلکه باعث کاهش غیبت، افزایش بهرهوری و بهبود کلی سلامت روانی و رفاه کارکنان میشود.