درد مزمن به دردی گفته میشود که به مدت طولانی (معمولاً بیش از 3 تا 6 ماه) ادامه دارد یا پس از بهبود علت اولیه درد همچنان باقی میماند. این نوع درد با درد حاد، که یک واکنش طبیعی بدن به آسیب یا بیماری و معمولاً کوتاهمدت است، متفاوت است. درد مزمن ممکن است به طور مداوم یا به صورت دورهای بروز کند و شدت آن متغیر باشد.
شرایط مرتبط با درد مزمن
درد مزمن میتواند نتیجه یا علامت یک سری از بیماریها و شرایط مختلف باشد. برخی از این شرایط عبارتند از:
- آرتروز: التهاب مزمن مفاصل که میتواند باعث درد، تورم و سفتی مفاصل شود.
- فیبرومیالژیا: یک اختلال مزمن که با درد گسترده در سراسر بدن، خستگی و مشکلات خواب مشخص میشود.
- دردهای پشت و گردن: مشکلات دیسک، آرتروز یا آسیبهای مکانیکی میتوانند منجر به درد مزمن در ناحیه پشت و گردن شوند.
- سردردهای مزمن: میگرن و سردردهای تنشی که به طور مکرر و مداوم رخ میدهند.
- نورولوژی: درد ناشی از آسیب یا تحریک اعصاب، مانند نوروپاتی دیابتی یا اماس.
- دردهای ناشی از سرطان: درد مرتبط با خود سرطان یا عوارض جانبی درمانهای سرطان.
تأثیر سلامت روانی بر درد مزمن
تا پیش از این درد مزمن تنها از دیدگاه زیستپزشکی بررسی میشد. به این معنی که درد مزمن را تنها یک مشکل جسمی در نظر میگرفتند که نیاز به مداخلۀ پزشکی (مانند جراحی یا دارو) دارد. پیشرفتهای پژوهشی در زمینۀ درد در چند دهۀ اخیر نشان داده است که درمانها و راهکارهای زیستپزشکی برای درد بسیار محدود است.
به لطف تحقیقات گسترده، اکنون میدانیم که درد تنها یک تجربۀ جسمی نیست. بلکه عارضهای چند بعدی است که تحت تأثیر عوامل احساسی و شناختی قرار دارد. در واقع، انجمن بینالمللی مطالعۀ درد (IASP)، درد را «یک تجربۀ حسی و احساسی ناخوشایند که با آسیب بافتی واقعی یا احتمالی یا شبیه به آن همراه است» تعریف میکند.
راههای درمان و مقابله با درد مزمن
درد مزمن یکی از مشکلات رایج و پیچیدهای است که بسیاری از افراد با آن مواجه هستند. درمان این نوع درد نیاز به رویکردی چند بعدی دارد که استراتژیهای روانشناختی را هم در برمیگیرد. این استراتژیها شامل تکنیکهایی مانند آموزش آرامش، بیوفیدبک، ذهنآگاهی و درمان شناختی-رفتاری هستند که تأثیر مثبت آنها در کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی بیماران به اثبات رسیده است.
این تکنیکها میتوانند به دو وجه اصلی درد کمک کنند:
- وجه حسی درد: یعنی احساس درد و چگونگی تجربۀ آن.
- استرس روانی: یعنی فشارهای روانی که ممکن است به دنبال درد ایجاد شوند.
درمان شناختی-رفتاری (CBT) برای درد مزمن
در پژوهشها، چندین درمان روانشناختی موجود نتایج بهتری بر بیماران مبتلا به درد مزمن نشان دادهاند. این درمانها به طور مستقیم عوامل روانشناختی را که به تجربۀ درد و رنج کمک میکنند، هدف قرار میدهند.
به عنوان مثال، درمان شناختی-رفتاری برای درد مزمن (CBT-CP) هدفش کمک به افراد در خلق و پرورش مهارتهایی برای بهتر مقابله با درد و کاهش تأثیر درد بر عملکرد روزمره است. CBT-CP میتواند به صورت فردی یا گروه درمانی انجام شود.
درمانهای جدید روانشناختی
سایر درمانهای روانشناختی نوظهور نیز روزنههای امیدی برای بهبود زندگی افراد مبتلا به درد مزمن ایجاد کردهاند، از جمله درمان پذیرش و تعهد (ACT)، درمان آگاهی احساسی و ابراز (EAET) و درمان بازپردازش درد (PRT). هر یک از این درمانها هدفشان تغییر زاویۀ دید و پاسخ افراد به درد است؛ به عنوان مثال، ACT هدفش بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به درد مزمن از طریق افزایش مشارکت افراد در فعالیتهای سازگار با ارزشهای آنهاست، فعالیتهایی که اغلب از زمان شروع درد مزمن کنار گذاشته میشوند.
ادغام مراقبتهای روانشناختی در درمان درد مزمن
پذیرش دیدگاه زیستی-روانی-اجتماعی یک گام مهم در پیشرفت درک ما از ماهیت، دوره و مقابله با درد مزمن بود. درمانهای روانشناختی برای درد مزمن نه تنها مؤثر هستند، بلکه حتی قادرند جایگزینی ایمن برای درمانهای دارویی ارائه دهند.
جمعبندی
درد مزمن میتواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد، اما با استفاده از رویکردهای چند بعدی و تکنیکهای روانشناختی، میتوان به بهبود وضعیت و کاهش درد کمک کرد. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با درد مزمن دست و پنجه نرم میکنید، زمان آن رسیده که به دنبال راهحلهای مؤثر و جامع باشید.
راههای تماس با دکتر مهدی علی محمدی
مرکز مشاوره و روانشناسی دیگرگون
به خاطر داشته باشید، هر قدم کوچک به سوی مدیریت بهتر درد میتواند تأثیر بزرگی بر زندگی شما داشته باشد. با ما همراه شوید تا به بهترین نحو ممکن به شما کمک کنیم.