نقاشی، طراحی یا سفال‌گری در کنار روان درمانی می‌تواند به بهبود علائم وسواس فکری-عملی کمک کند.
تصور کنید که برای ساخت کوزه‌ای گلی یک ساعت یا بیشتر دست‌هایتان مشغول کار با گل سفال‌گری است یا انگشت‌هایتان را برای خلق اثر ارزشمندی که قرار است به یخچال خانه نصب شود به رنگ‌های آبرنگ آغشته‌اید.
استفاده از هنر برای ابراز خود معمولاً از تفریحی لذت‌بخش فراتر می‌رود و فواید درمانی پیدا می‌کند. یکی از انواع اختلال‌ها که هنر درمانی می‌تواند در درمان آن نقش سودمندی داشته باشد اختلال وسواس فکری- عملی یا OCD است.
اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) یک اختلال اضطرابی شایع اما ناتوان‌کننده است. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان روزانه با OCD دست و پنجه نرم می‌کنند. معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر می‌شود، اگرچه ممکن است زودتر یا دیرتر از این بازۀ زمانی نیز بروز یابد. علت OCD تا حد زیادی به فرد بستگی دارد، اما علل شایع شامل ژنتیک، بیولوژی (به عنوان مثال، هورمون‌ها)، تروما یا تجارب مخرب گذشته، یا عوامل محیطی مانند سموم است. برخلاف تصور رایج OCD یک ساختار یکپارچه ندارد. متأسفانه، OCD می‌تواند بر تمام جنبه‌های زندگی افراد تأثیر بگذارد و کیفیت زندگی، روابط، آیندۀ شغلی و مالی، اعتماد به نفس و سلامت و رفاه را کاهش دهد.
اگر شما مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی یا (OCD) هستید، هنر درمانی می‌تواند به تسکین افکار مزاحم‌تان کمک کند و اضطراب‌تان را کاهش دهد و خلق‌وخویتان را تقویت کند.
آیا هنر اختلال وسواس فکری-عملی را درمان می‌کند؟
دربارۀ اینکه هنر بتواند علائم وسواس فکری- عملی را درمان کند مطالعات زیادی انجام نشده است.
اما پژوهشی در سال 2021، نشان داد که هنر درمانی و عمدتاً نقاشی و طراحی می‌تواند به تسکین علائم اضطراب و افسردگی کمک کند، که این هر دو معمولاً همراه با وسواس فکری-عملی بروز می‌کنند.
یک بررسی تحقیقاتی در سال 2020 به این نکته اشاره کرده است که بیش از 50 درصد از افراد مبتلا به OCD علائم اختلال افسردگی را تجربه می‌کنند و در مقاله‌ای که در سال 2015 منتشر شده است، بیش از 75 درصد از افراد مبتلا به OCD علائم اختلال اضطراب را دارند.
علائم اختلالات OCD و اضطراب اغلب هم‌پوشانی دارند، مانند ترس و اضطراب بیش از حد. تا آخرین نسخۀ راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، متخصصان سلامت روان، اختلال فکری-عملی را نوعی اختلال اضطرابی تعریف می‌کردند. اما اکنون برای آن طبقه‌بندی جداگانه‌ای در نظر گرفته‌اند.
اختلالات اضطرابی که اغلب همراه با OCD رخ می‌دهند عبارتند از:
- اختلال هراس
- اضطراب اجتماعی
- فوبیای خاص
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
فواید هنر درمانی برای افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی (OCD)
به گفتۀ انجمن هنر درمانی آمریکا، هنر درمانی می‌توانید چنین فوایدی داشته باشد:
- کاهش تشویش و پریشانی
- افزایش انعطاف‌پذیری عاطفی
- تقویت حافظه و عملکردهای تفکر
یکی از مزایای اصلی هنر درمانی این است که برای انجام آن لازم نیست هنرمند باشید یا استعدادهای خلاقانه داشته باشید. فرآیند خلق هنر خود می‌تواند سودمند باشد.
به گفتۀ بنیاد بین‌المللی OCD، درمان پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP)، که نوعی درمان شناختی رفتاری است، معمولاً مؤثرترین شیوۀ درمانی است و نتایج تحقیقات زیادی از آن حمایت کرده است.
شیوۀ کار ERP به این گونه است که شما را در معرض منبع افکار مزاحم خود قرار می‌دهد و برای جلوگیری از واکنش با یک عمل جبرانی ابزارهایی را برای‌تان فراهم می‌کند. هنر درمانی می‌تواند به ERP کمک کند. ممکن است درمانگر برای اینکه شما را در معرض افکار مزاحم‌تان قرار دهد از شما بخواهد که آن افکار یا تجسمی از آن‌ها را ترسیم کنید، این کار ممکن است به کاهش احساس اضطراب مرتبط با این افکار کمک کند.
با ادامۀ درمان، ممکن است برای افزایش تحمل، تصاویر واضح یا ترسناک‌تری بکشید.
برای کودکان، ممکن است نقاشی کشیدن بیشتر از ظرفیت‌شان برای برقراری ارتباط به آشکار کردن افکارشان کمک کند.
هنرهای درمانی سودمند برای اختلال وسواس فکر-عملی چیست؟
- طراحی و نقاشی
- سفال‌گری و مجسمه‌سازی
- نقاشی با انگشت
- حکاکی
- سرسری نویسی و خط‌خطی (دودل)
- ساخت کلاژ
درمان OCD اغلب شامل درمان داروی و سایر اشکال روان درمانی است. هنر درمانی را می‌توان در کنار این درمان‌ها انجام داد که ممکن است برای کاهش علائم مرتبط با اضطراب OCD مفید باشد. همراه با سایر روش‌های ذهن آگاهی، هنر درمانی می‌تواند به کاهش شدت و عمق علائمی که احساس می‌کنید نیز کمک کند.
آیا می‌توان هنر درمانی را در خانه انجام داد؟
هر جایی می‌شود مشغول کار هنری شد و از مزایای آن لذت برد. حتی در خانه.
اما برای تجربۀ مزایای درمانی هنر درمانی، بهتر است در کنار کارشناسان متخصص هنر درمانی آن را تجربه کنید.
برخی از مواد، مانند رنگ و خاک رس یا انواع رنگ ممکن است مثل محرک عمل کنند و باعث تشدید علائم وسواس شوند. کار در کنار یک کارشناس به جلوگیری از این اتفاق کمک می‌کند. چنین کارشناسانی ممکن است در این مراکز کار کنند:
- مطب‌های خصوصی
- مدارس
- کلینیک‌ها و مراکز روان درمانی
هنر درمانی را می‌توان در بسیاری از روش‌های مشاوره گنجاند:
- روان درمانی فردی
- گروه درمانی
- مشاورۀ خانواده
- زوج درمانی
یک مرور اجمالی
هنر درمانی در کنار سایر روش‌های روان درمانی می‌تواند به تسکین علائم وسواس فکر-عملی کمک کند.
افراد مبتلا به OCD اغلب افکار مداوم یا مزاحم (وسواس) را تجربه می‌کنند که آن‌ها را وادار به انجام برخی رفتارهای تکراری (اجبار) می‌کند.
اگر مبتلا به OCD و تحت روان درمانی هستید، از روان‌درمانگر یا مشاور خود دربارۀ امکان گنجاندن هنر درمانی در برنامۀ درمانی جاری خود بپرسید. احتمالا آن‌ها بتوانند کارشناسان یا مراکزی را که هنر درمانی ارائه می‌دهند به شما معرفی کنند.
این یادداشت از سایت psychcentral ترجمه شده است.